Przemoc psychiczna w małżeństwie

W ramach edukacji społeczności lokalnej Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie zamieszcza artykuł pt:

 „Przemoc psychiczna w małżeństwie”.

Przemoc psychiczna w małżeństwie jest trudna do udowodnienia, gdyż nie widać bezpośrednio śladów molestowania psychicznego. Siniaki, złamania, podbite oko widać od razu – można dokonać obdukcji lekarskiej. Jak natomiast dowieść, że partner grozi, straszy, krzyczy i bezpodstawnie oskarża?

  1. Środki przemocy psychicznej

Przemoc psychiczna, podobnie jak fizyczna czy seksualna, jest traktowana jako przestępstwo. Przemoc emocjonalną definiuje się najczęściej jako wywieranie wpływu na zachowanie, myśli i stan fizyczny osoby bez jej zgody przy użyciu środków komunikacji interpersonalnej. Typowe formy znęcania się psychicznego obejmują groźby, molestowanie psychiczne i obelgi. Jak objawia się przemoc psychiczna w związku i jak jej przeciwdziałać?

Przemoc to nie tylko wykorzystywanie fizycznej przewagi nad drugim człowiekiem, zniewolenie, molestowanie seksualne i bicie. To także psychiczne znęcanie się w postaci obelg, upokorzeń, wyzwisk i urągania godności osobistej. Najczęściej przemocy domowej ulegają kobiety i dzieci jako najsłabsze ogniwa systemu rodzinnego. Coraz częściej zdarza się jednak tak, że w rolę kata wciela się kobieta, a ofiarami stają się maluchy i mąż. Ofiary przemocy domowej niejednokrotnie nie wiedzą, czy zachowania i reakcje domowego sadysty mieszczą się w granicach „burzliwego związku”, czy to już jawna patologia. Wiele osób, które są molestowane psychicznie, upatruje winy w sobie, twierdząc, że same sprowokowały partnera do tak gwałtownej reakcji.

Przemoc psychiczna to jeden z modeli toksycznych związków, które ranią i niszczą nie tylko małżonków, ale także dzieci – świadków domowych awantur, wyzwisk i łez. W jaki sposób manifestuje się przemoc psychiczna w rodzinie?

  • Pojawia się agresja słowna i bezustanna krytyka – krzyk, niesłuszne oskarżenia, przedrzeźnianie, wyzwiska, obelgi, inwektywy, uszczypliwe aluzje, wulgaryzmy.
  • Toksyczny małżonek okazuje pogardę, lekceważy partnera, poniża przy ludziach, przerywa rozmowy telefoniczne, nie szanuje wysiłku, pracy ani opinii partnera życiowego.
  • Można zaobserwować różne techniki wywierania presji – rozpowiadanie plotek na temat partnera, szykanowanie go, zabieranie pieniędzy, dzieci, kluczy od domu albo samochodu, wyłączanie telefonu.
  • Domowy tyran chce mieć kontrolę nad małżonkiem, dlatego skutecznie izoluje go od otoczenia – blokuje rozmowy telefoniczne, narzuca swoją wolę, utrudnia kontakty z rodziną i znajomymi, zamyka w domu, inwigiluje, z kim spotyka się partner.
  • Atmosfera terroru wynika też z prześladowania, śledzenia partnera, otwierania prywatnej korespondencji, kontroli rozmów telefonicznych, publicznego zawstydzania małżonka.
  • Główną metodą znęcania się psychicznego są groźby – wykonywanie groźnych gestów, niszczenie osobistych rzeczy ofiary, kopanie w ściany, rzucanie na oślep przedmiotami, które są pod ręką, wymachiwanie nożem, manifestowanie siły fizycznej.
  • Toksyczni partnerzy zaprzeczają często swoim agresywnym zachowaniom, wmawiając ofiarom, że to one sprowokowały ich do agresji. Oskarżają partnera o brak zrozumienia. Grają przed rodziną i bliskimi troskliwych, opiekuńczych, delikatnych i szarmanckich, by zyskać zaufane i uśpić czujność otoczenia. Czasami płaczą i błagają o przebaczenie, apelując o litość i powołując się na uczucie łączące ich z partnerem.
  • Arsenał środków przemocy psychicznej obejmuje także zawoalowane formy manipulacji, emocjonalne i finansowe uzależnianie partnera od siebie, ograniczanie jego swobody, blokowanie podejmowania samodzielnych decyzji życiowych itp. Emocjonalny sadysta traci panowanie nad sobą z błahych powodów, jest nadpobudliwy, impulsywny, ma sztywne poglądy na to, co przystoi kobiecie albo mężczyźnie. Podejrzewa partnera o niewierność małżeńską.
  • Zachowanie toksycznego partnera zależy od jego nastroju – raz jest miły i czuły, by zaraz zbesztać i nakrzyczeć. Domowy tyran dobiera towarzystwo partnerowi, nie toleruje, gdy partner ma własne zdanie – to na warunkach toksycznego partnera ma się toczyć życie rodziny. Psychiczny sadysta nie znosi sprzeciwu. Bezustannie trzeba wzmagać wysiłki, by odgadywać jego zachcianki i pragnienia oraz podporządkować mu się we wszystkim dla „świętego spokoju”.
  1. Skutki przemocy psychicznej

Ofiary przemocy psychicznej to wraki ludzi. Może nie mają siniaków i blizn, ale słowa często bolą bardziej niż ciosy. Kobieta, nad którą mąż znęca się psychicznie, nie potrafi żyć jako samodzielna jednostka. Ma skrajnie niską samoocenę. Wierzy, że do niczego się nie nadaje, bo w takim przekonaniu utwierdzał ją cały czas mąż-tyran. Ponadto, ma ogromne poczucie winy za akty przemocy, jakie miały miejsce w domu. Ciągle dostosowuje się do zdania partnera, idzie na ustępstwa, by niepotrzebnie nie „prowokować” złości u męża. Mówi to, co on chce usłyszeć, robi to, co on każe, nawet to, co urąga jej godności, ubiera tylko te ciuchy, które on pozwala nałożyć. Hamuje się przed wyrażeniem własnego zdania i unika ludzi.

Ofiary przemocy emocjonalnej bardzo często chcą popełnić samobójstwo, nie wierząc, że życie może wyglądać lepiej i radośniej. Spory odsetek cierpi na depresje, nerwice i stany lękowe.

Ma koszmary nocne, zaburzenia apetytu, somatyczne objawy ekstremalnie nasilonego lęku, jak kołatanie serca, drżenie rąk, zawroty głowy, nudności, problemy gastryczne itp. Jeżeli dostrzegamy, że znana nam osoba lub członek rodziny może być ofiarą psychicznego znęcania się, powinniśmy jak najprędzej zareagować. Najczęściej psychicznie zmaltretowane osoby zaprzeczają problemowi, są zamknięte w sobie, nie chcą rozmawiać na ten temat, spuszczają wzrok. Żyją w ciągłym poczuciu braku bezpieczeństwa i z obawy przed reakcję partnera milczą.

Pamiętajmy, że ofiary każdego rodzaju przemocy mogą otrzymać fachową pomoc pod numerem „Niebieskiej Linii”, czyli w Ogólnopolskim Pogotowiu dla Ofiar Przemocy w Rodzinie, które oferuje wsparcie psychologiczne, jak i prawne. Konsultanci i specjaliści z pogotowia kierują osoby poszkodowane do najbliższych placówek pomocy w ich rejonie zamieszkania. Nie można pozostać obojętnym na cierpienie innych – próbujmy rozmawiać, słuchać, dyskretnie pytać, wspierać na duchu, zachęcać do racjonalnej oceny relacji małżeńskiej i motywować do zmian, by wyrwać się z toksycznego związku, który z dnia na dzień wpędza człowieka coraz głębiej w niskie poczucie własnej wartości.

 

Źródło:https://parenting.pl/przemoc-psychiczna-w-malzenstwie; dostęp z dnia 18.09.2019 r.

 Artykuł zweryfikowany przez: Mgr Kamila Drozd Psycholog społeczny, autorka wielu publikacji dotyczących rozwoju osobistego oraz warsztatów z doradztwa zawodowego i komunikacji międzypłciowej.

 

Pogotowie „Niebieska linia”-  kontakt.

(+48) 22 824-25-01 (sekretariat)

22 823-96-64 (faks)

22 668-70-00 (Poradnia Telefoniczna “Niebieskiej Linii”)

http://www.niebieskalinia.pl